Armoede en ongelijkheid in coronatijden

De coronacrisis eist zijn tol voor velen. Het heeft invloed op diverse thema's. Bepaalden zijn hard aan het werk, anderen kunnen niet gaan werken. Sommigen krijgen een uitkering, anderen blijven in de kou staan. Welke impact heeft corona op de sociale ongelijkheid? En wat wil dit zeggen voor de meest kwetsbare groepen in de samenleving? Houden beleidsmakers voldoende rekening met de realiteit van mensen die het moeilijk hebben? 

Kwetsbaar voor aandoeningen

Mensen in armoede zijn extra kwetsbaar voor het coronavirus. Hier zijn verschillende verklaringen voor. Er zijn vaak al andere voorgaande medische problemen. Op deze manier wordt ongelijkheid een extra risicofactor. Ze zijn niet enkel vatbaarder voor besmetting, de kans dat ze sterven aan het virus is ook groter.

Wie een laag inkomen heeft, heeft tot tien procent meer kans op chronische aandoeningen zoals diabetes en hartziektes. Niet-overdraagbare ziektes zoals kanker, chronische luchtwegenaandoeningen en diabetes komen vaker voor in lage- en middeninkomenslanden, zo zegt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het coronavirus is ook tien keer dodelijker wanneer deze onderliggende aandoeningen reeds aanwezig zijn. 

De grootste killer onder de groep 1-gezondheidsproblemen zijn luchtwegeninfecties. En net mensen met infecties aan de luchtwegen zijn vatbaarder voor het coronavirus. Mensen in arme landen, waar dus vaker luchtwegeninfecties voorkomen, zijn dus meteen ook kwetsbaarder voor het virus.

Er is ook een duidelijke link met Tuberculose en armoede. Het grootste aantal tbc-patiënten is te vinden in Zuidoost-Azië en Afrika. Veel mensen in armoede moeten in deze landen werken in slechte omstandigheden en voor een veel te laag loon. In vele situaties brengt het werk gezondheidsproblemen met zich mee, maar geld voor de dokter, ziekenhuis of preventieve onderzoeken is er niet. Om deze reden vormen deze twee continenten dan ook het grootste risicogebied voor het coronavirus.

Ook diabetes en obesitas vergroten de kans op een dodelijke afloop van een coronabesmetting. Deze ziektes komen vaak voor in de lagere sociale klassen omdat ze minder toegang hebben tot gezonde voeding, onder andere omdat die vaak duurder is.

Mensen in sloppenwijken, die dicht op elkaar gepakt zitten hebben meer moeite om niet besmet te geraken. Het inkomensverschil speelt op individueel vlak, maar ook op wereldniveau. Er is een heel groot verschil tussen arme en rijke landen. In arme landen is zelf basisgezondheidszorg niet steeds voor iedereen aanwezig. We zouden moeten streven naar een kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor iedereen.

Dagelijkse gevolgen

De coronacrisis heeft het armoedeprobleem voor veel gezinnen vergroot. 

De voedselbanken hebben geen aanbod meer, opvang zoeken wordt lastiger, door het hamstergedrag van veel mensen zijn veel goedkope producten uitverkocht waardoor gezinnen in armoede in de problemen komen, diensten die ondersteuning bieden zijn gesloten, kinderen mogen niet mee naar de winkel waardoor alleenstaande ouders met weinig mogelijkheden in de problemen komen,  ...

Ook voor de kinderen en onderwijs zijn er grote gevolgen. Kinderen krijgen vaak opdrachten mee via Smartschool, maar wat als je geen internet of geen computer hebt? Voor kinderen die kunnen studeren of werken voor school op hun laptop in hun eigen kamer is dit vaak haalbaar. Maar die omstandigheden zijn niet voor iedereen dezelfde.
Het maakt een groot verschil als je thuiszit met drie of vier kinderen op een kleine oppervlakte, of als je meer ruimte hebt. Daarnaast vormt het voor kinderen soms gevaarlijke situaties. Denk maar aan kinderen met agressieve ouders, ouders met een alcoholprobleem, .... 

Peilen naar noden

Gelukkig zie je veel solidariteitsacties en initiatieven. Dit kan natuurlijk niet alles ondervangen. Er is heel veel nood aan extra ondersteuning en aandacht voor deze kwetsbare groepen. Om het belang hiervan te benadrukken, noteer ik enkele maatregelen waar armoede-organisaties om vragen om zo acute noodsituaties te verlichten: 

  • Uit huis zetten, afsluiten van gas, elektriciteit en water en dingen in beslag nemen zou momenteel niet meer mogen gebeuren
  • Leefgelden moeten toereikend zijn om levensmiddelen aan te schaffen
  • Er moeten extra middelen ingezet worden om noodhulp te blijven aanbieden zoals opvang van dak-en thuislozen, sociale restaurants, voedselbedelingen, straatverpleging, ...
  • Er moeten betaalbare oplossingen en bescherming komen tegen inkomensverlies voor kwetsbare groepen
  • Er moet aandacht zijn voor gelijke onderwijskansen
Als misschien wel belangrijkste puntje, vragen armoede-organisaties lokale besturen, dienstverleners en scholen om zelf contact op te nemen met kwetsbare mensen om te peilen naar dringende noden. Luister naar de mensen en draag zorg voor de mensen.

Armoede is een alledaags probleem. Laat ons allen solidair zijn en aandacht hebben voor iedereen.

Jongeren starten mooi initiatief om geïsoleerde ouderen te helpen ...



Bronnen:


CDH. (2020). Nieuw onderzoek KULeuven: Bijna 1 op 2 werkende Belgen kampt met angst en depressieve gevoelens. Geraadpleegd op 6 juni 2020 via https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20200428_04936950

Lammerse, V. (2020). Angst voor corona: hoe beïnvloedt de crisis ons welzijn? Geraadpleegd op 6 juni 2020 via https://www.scientias.nl/angst-voor-corona-hoe-beinvloedt-de-crisis-ons-welzijn/
Experts waarschuwen voor pandemie van mentale ziekten na COVID-19 (2020). Geraadpleegd op 6 juni 2020 via https://www.mo.be/nieuws/experts-waarschuwen-voor-pandemie-van-mentale-ziekten-na-covid-19
Brems, P. (2020). De psychische gevolgen van quarantaine en wat we daaraan kunnen doen. Geraadpleegd op 6 juni 2020 via https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/03/17/de-psychologische-gevolgen-van-quarantaine-en-wat-we-daaraan-kun/
A., B. (2018). Sociale isolatie verandert het brein. Geraadpleegd op 6 juni 2020 via https://www.eoswetenschap.eu/psyche-brein/sociale-isolatie-verandert-het-brein?gclid=CjwKCAjw2uf2BRBpEiwA31VZj2naCqSAFLnWWynQlf6K8L-fHDFWoAN9FelNzi3hehtqE3VDkPvqsRoCCWsQAvD_BwE
Heylen, K. (2020). Hoe hulp bieden aan mensen in armoede tijdens coronacrisis. Geraadpleegd op 6 juni 2020 via https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/03/17/hoe-hulp-bieden-aan-mensen-in-armoede-tijdens-de-corona-crisis/

Reacties

Populaire posts van deze blog

De zwarte dood

Mijn beknopte dagboek

Hamsteren